donderdag 24 mei 2012

Wagner-Bashing in Focus-Knack

Rudy Tambuyser maakt het deze week wel  erg bont in zijn Focus-Knack-rubriek "De Maat van de Roman".

Hij gebruikt  het recent vertaalde boek met lezingen van Igor Stravinsky om (dixit) " ... door te gaan met de edele kunst van het Wagner-bashen."   ?!
Wij, die dachten dat de tijdgeest toch stilaan rijp begon te worden om een wat genuanceerder beeld te schetsen over Wagners ideeën en muziek ?

Tambuyser citeert eerst uit Stravinsky's "Muzikale Poëtica" :

"Ik weet dat ik nou net datgene verdedig waarop de vroegere elite neerkeek in het werk van deze grote componist. (Verdi)  Daar maak ik me kwaad over  en ik houd vol dat er meer substantie en werkelijke inventiviteit zit in bijvoorbeeld de aria "La Donna è mobile", die door deze elite betreurenswaardig oppervlakkig werd bevonden, dan in het retorische gebrul van de Tetralogie.  Of men wil of niet, het Wagner-drama verraadt een constante gezwollenheid.  De briljante improvisaties blazen de symfonie mateloos op en geven die minder substantie dan de bescheiden en aristocratische vindingrijkheid die van elke bladzijde Verdi afspat. (...) Terwijl men Verdi prijsgaf aan het draaiorgel-repertoire, schiep men er genoegen in Wagner te bestempelen als revolutionair.  Niets is veelzeggender : men liet de orde over aan de muze van de straathoek, terwijl men ondertussen het verhevene verheerlijkte in de cultus van wanorde."

Mocht Tambuyser zich beperkt hebben tot dit citaat uit de lezingen van Stravinsky , tot daar aan toe.
Maar zijn duiding gaat wel zeer kort door de bocht :

"Olala, wat krijgt Wagner er hier van langs.  Het gestileerde haatproza dat Stravinsky hier aan zijn voorganger wijdt moet behalve in de muzikale ook in de echte wereld worden gekaderd.
Stravinsky was zoals velen het door Hitler bedreigde Europa ontvlucht.  En hoe anachronistisch ook, Wagners arische prietpraat en antisemitisme kunnen nog moeilijk los worden gezien van het enthousiasme dat Hitler ervoor aan de dag legde. 
Ook afgezien daarvan fileert Stravinsky hier Wagners hoogdravendheid door diens magnum opus, de enorme tetralogie Der Ring des Nibelungen (ze duurt drie dagen en een vooravond, naar Wagners eigen woord), te laten wegen en te licht bevinden door het bekende wijsje  van Verdi : La donna è mobile uit zijn opera Rigoletto.  (...) 
Vederlicht, jazeker, maar niettemin is Rigoletto een tragedie. Dat , en dat alleen deelt hij met Der Ring des Nibelungen.  
Er is evenwel geen groter contrast mogelijk tussen Verdi en  Wagner.  
Tussen smaak en misprijzen.  Tussen zinnelijkheid en onzindelijkheid.  Tussen savoir-vivre en Selbstdarstellung.  Tussen een atheist en een man die God wilde zijn. ".

Nota : Het is totaal niet bewezen dat Hitler even enthousiast was over de ideeën van Wagner als over zijn muziek, wat Tambuyser hier nochtans voor waar neemt.  Hier wordt weer eens geïnsinueerd dat Wagner's ideeën de grote inspiratie vormden voor de verschrikkelijke nazi-terreur van Hitler's Derde Rijk.  Men heeft in Hitler's persoonlijke bibliotheek alleszins geen geschriften of bewijzen hiervoor teruggevonden.

Zijn slot, vergelijkingen tussen Verdi en Wagner, zijn voor Tambuyser's eigen rekening.

donderdag 17 mei 2012

Stefan Herheim hekelt Bayreuth

Met het verdwijnen van de eerbiedwaardige patriarch Wolfgang Wagner is meer veranderd in Bayreuth dan je op het eerste zicht zou denken. Waar is de tijd dat kunstenaars de Groene Heuvel niet genoeg konden prijzen vanwege de bijzondere werkomstandigheden ? Stefan Herheim verklaarde aan BZ Berlin :

BZ : Würden Sie noch einmal in Bayreuth inszenieren?
Das käme sehr drauf an. „Parsifal“ haben wir zu Zeiten von Wolfgang Wagner dort inszeniert, jetzt sind die Bedingungen dort anders und zum Teil sehr enttäuschend, weil viele gute Traditionen aufgebrochen werden ohne Rückhalt in Neuem.

BZ : Zerbricht Bayreuth unter der Intendanz der Wagner-Schwestern?
Einen künstlerischen und produktionstechnischen Konsens scheinen sie mit ihren Plänen nicht zu schaffen. Was vor wenigen Jahren dort noch zu verwirklichen war, ist heute kaum möglich. Hoffentlich ist das nur eine Übergangsphase.

zaterdag 12 mei 2012

Wagner in het Concertgebouw Brugge


Dat 2013 een Wagner-feestjaar is dat kan je niet merken aan de muziekprogrammatie in onze concertzalen. Wagner wordt straal genegeerd in Bozar en in De Singel. Dan valt het dubbel op wanneer Het Concertgebouw in Brugge twee leuke concerten in de aanbieding blijkt te hebben.

De Filharmonie koppelt werk van Jonathan Harvey en Olivier Messiaen aan "An orchestral quest", Henk De Vliegers arrangement van Parsifal (17/5/2013).

De Brussels Philharmonic koppelt werk van Iannis Xenakis aan de Prelude en Liebestod uit "Tristan und Isolde" (08/11/2012)

Dat zou ik avontuurlijk programmeren durven noemen. Waarom kunnen de grote wereldorkesten dat niet? Waarom begeven die zich steevast op platgetreden paden met de zoveelste symfonie van Mahler, Bruckner, Brahms? Worden die dat écht nooit beu gespeeld? Of is men bang dat de zaal slechts halfvol zal geraken, gezien de hoge prijskaartjes? Tja, waarvoor krijgt een concertzaal dan subsidies? Wanneer gaat men eindelijk eens ophouden met het publiek te onderschatten?

maandag 7 mei 2012

De Ring van Guy Cassiers wordt vervolgd
in De Singel en in het Toneelhuis

Van het Toneelhuis ontvingt ik volgend bericht :

Siegfried gaat in première in de Scala van Milaan op 23 oktober 2012, Götterdämmerung in de Berlijnse Staatsoper op 3 maart 2013. Op 18 mei vindt de Italiaanse première van Götterdämmerung plaats in de Scala; daar zal de tetralogie ook te zien zijn in juni 2013.

Siegfried en Götterdämmerung worden live uitgezonden door de RAI, vanuit de Scala in Milaan. deSingel en Toneelhuis tonen elk één van de live uitzendingen op de data die door de RAI en de Scala worden vastgelegd, maar die nu nog niet zijn bepaald. Wat vaststaat is dat deSingel Siegfried toont (oktober 2012) en Toneelhuis in de Bourla Götterdämmerung (mei 2013).

Check toneelhuis.be en desingel.be voor de precieze data.

vrijdag 4 mei 2012

Wagner in het nieuwe seizoen

Dat het feestjaar 2013 in artistiek opzicht eerder tegenvalt bewijzen de onlangs verschenen seizoensprogramma's.

Geboren onder een slecht gesternte belooft de Castorf-Ring in Bayreuth niet veel goeds. De concurrerende Ring van Baden-Baden is jaren geleden reeds afgevoerd. In München is Andreas Kriegenburg er na 2 afleveringen nog steeds niet in geslaagd om de Duitse pers aan zijn kant te krijgen. Amsterdam warmt zijn matte Audi-Ring nog maar eens op. Parijs blijkt moeite te hebben om zijn (bloedloze?) Ring vol te krijgen. Londen heeft dan weer de geweldige Bryn Terfel en John Tomlinson in petto maar is peperduur. Collega blogster "Intermezzo" becijferde dat zij voor de prijs van de Londense Ring hetzelfde kan beleven in München en daarbij in een 5-sterren hotel verblijven. Peperdure producties zouden om democratische redenen steeds in de cinema te zien moeten zijn, tenminste als zij met publieke middelen worden gefinancierd.
En zo moet onze hoop zich concentreren op Berlijn. Zal Guy Cassiers het niveau van het tweede deel van zijn Ring weten op te krikken? Je ziet het wel vaker dat regisseurs zich overtreffen in Siegfried. Bij het Toneelhuis, dat niet bepaald uitblinkt in communicatie, kreeg ik geen antwoord op mijn vraag of de voorstellingen ook dit keer weer worden vertoond op groot scherm. Laten we aannemen van wel.

In Wenen maakt David McVicar een nieuwe TRISTAN UND ISOLDE met Peter Seiffert, Nina Stemme en Stephen Milling.(juni 2013)

Milaan opent zijn seizoen met LOHENGRIN en een topcast (Pape, Kaufmann, Harteros). De seizoensopener wordt meestal uitgezonden in de cinema. Bij Utopolis misschien? (december 2012)

PARSIFAL en TRAGEDY OF A FRIENDSHIP zijn incontournable bij de Vlaamse Opera. Overigens verdient de Vlaamse Opera een pluim voor Tragedy. Los van het feit of het een geslaagde productie wordt of niet, is het samenbrengen van een dichter, een componist en een choreograaf die samen Wagner bevragen een idee dat jaarlijks in Bayreuth hoort te staan. Leg dat eens uit aan de Wagners.

Met DIE MEISTERSINGER VON NÜRNBERG staat eindelijk nog eens een Wagner op de Salzburger Festspiele. Stefan Herheim regisseert en Danielle Gatti dirigeert. Michael Volle is Sachs. Meer details volgen later. (augustus 2013)

Tenslotte niet te missen in de cinema :

  • PARSIFAL van Francois Girard in Kinepolis (2 maart 2013)
  • PARSIFAL van Stefan Herheim rechtstreeks vanuit Bayreuth (11 augustus 2012). Van alle Duitse cinema's die de voorstelling uitzenden is Cineplex Aachen het dichtst in de buurt .
  • DIE WALKÜRE-reprise van Guy Cassiers in UGC Brussel/Antwerpen (07 februari 2013)
  • En daarmee ben ik reeds rond. Of heb ik wat vergeten misschien?

    Rond TRISTAN UND ISOLDE (Wenen) en MEISTERSINGER (Salzburg) zullen wij een reisvoorstel formuleren.