woensdag 27 februari 2013

MET Live in HD : season 2013-2014


Wie zit te wachten op verniewing in de MET is eraan voor zijn moeite. Ook volgend seizoen heeft de Met weeral weinig in de aanbieding om echt naar uit te kijken, ook al begint het seizoen goed met nieuwe producties van "Eugene Onegin" van Deborah Warner en "The Nose" van William Kentridge. Zelfs Schenk en Zeffirelli zijn weer van de partij. Geeuw!

1. 05.10.2013 Tsjaikovsky EUGENE ONEGIN
+ Anna Netrebko, Marius Kwiecien, Piotr Beczala
Valery Gergiev (dir), Deborah Warner (regie)

2. 26.10.2013 Sjostakovitsj THE NOSE
+ Paulo Szot, Popov, Lewis
Valery Gergiev (dir), William Kentridge (regie)

3. 09.11.2013 Puccini TOSCA
+ Patricia Racette, Roberto Alagna, George Gagnidze
Luc Bondy (regie)

4. 04.12.2013 Verdi FALSTAFF
+ Ambrogio Maestri, Angela Meade, Stephany Blythe, Lisette Oropesa
James Levine(dir), Robert Carsen (regie)

5. 08.02.2014 Dvořák RUSALKA
+ Renée Fleming, Piotr Beczala, Emily Magee
Yannick Nézet-Séguin (dir), Otto Schenk

6. 01.03.2014 Borodin PRINCE IGOR
+ Ildar Abdrazakov
Gianandrea Noseda, Dmitri Tcherniakov

7. 15.03.2014 Massenet WERTHER
+ Jonas Kaufmann, Elina Garanca
Alain Altinoglu (dir), Richard Eyre (regie)

8. 05.04.2014 Puccini LA BOHEME
+ Anita Hartig,Vittorio Grigolo
Franco Zeffirelli (regie)

9. 26.04.2014 Mozart COSI FAN TUTTE
+ Susanna Phillips, Isabel leonard, Matthew Pollenzani, Radion Pogossov, Danielle de Niese
James Levine (dir),Lesley Koenig (regie)

10. 10.05.2014 Rossini LA CENERANTOLA
+ Joyce DiDonato, Juan Diego Florez
Fabio Luisi(dir), Cesare Lievi


Naar de MET Live in HD

DNO: seizoen 2013-2014


DNO haalt in het nieuwe seizoen nog maar eens de Audi-Ring van stal met cyclische opvoeringen in februari 2014. Je zou er haast van gaan duizelen. Ik hou de tel al lang niet meer bij. Hartmut Haenchen dirigeert andermaal.

En dat terwijl de Vlaamse Opera haar meest recente Ring na 1 seizoen definitief van de affiche haalde zonder één cyclische opvoering. Terwijl het werk van Ivo van Hove toch minstens 3 maal beter was. Hollandse koopmansgeest versus Vlaamse spilzucht? Ik heb er het raden naar al heb ik mij laten vertellen dat er destijds geen plaats was om de decors van Jan Versweyfeld op te slaan. Geen overkomelijke reden toch?

Naar DNO: seizoen 2013-2014

dinsdag 26 februari 2013

Opéra de Paris: seizoen 2013-2014


Nicolas Joel, de kleurloze overgangsfiguur tussen Gerard Mortier en Stéphane Lissner (die in 2015 aantreedt), stelde zijn voorlaatste seizoensprogramma voor aan de Opéra de Paris.

Met Wagner heeft hij dit jaar niet gescoord en dat zal hij volgend jaar, wanneer de klemtoon op Italië zal liggen, dus ook niet doen. Er is hem niets beters ingevallen dan de "Tristan und Isolde" van Peter Sellars/Bill Viola nog maar eens op te warmen, ditmaal met Violeta Urmana en Robert Dean Smith. Philippe Jordan dirigeert.

Opéra de Paris : Seizoensprogramma 2013-2014

zaterdag 23 februari 2013

Het Wagnerdagboek van Adolf Pringsheim


Alfred Pringsheim, schoonvader van Thomas Mann en één van de vroege sponsors van Bayreuth, stierf in Zürich in 1941. Als jood was hij verplicht geweest om zijn bezittingen achter te laten en Duitsland te verlaten in 1939. Naar verluidt zou zijn weduwe bij zijn dood al zijn persoonlijke zaken verbrand hebben waaronder zijn briefwisseling met Wagner.

Onlangs dook echter een onbekend document van zijn hand op. Het is het dagboek dat de jonge Pringsheim bijhield van zijn reis naar de generale repetitie van de allereerste Ring in 1876. Dagny Beidler, kleindochter van Isolde von Bülow (de oudste dochter was van Richard en Cosima Wagner) vond het werkje tussen de memorabilia van haar vader Franz Wilhelm Beidler, een goede vriend van Pringsheim. Met de hulp van de musicologe Eva Rieger schreef Dagny Beidler zijn herinneringen uit, die in mei zullen verschijnen bij Königshausen & Neumann. De FAZ publiceerde er onlangs enkele uittreksels uit.

Er staan opmerkelijke zaken in: zo klaagt Pringsheim over de akoestiek van het Festspielhaus die hij miserabel noemt. Pringsheim bevestigt ook de bewondering die Wagner had voor Spontini en Halévy ("La Juive") en die we ook reeds kennen uit andere bronnen. Hij ontkracht daarmee ook de mythe dat Wagner niet in staat zou zijn om het werk van collega's te waarderen. Het dagboek laat ook zien hoe vriendelijk Wagner kon zijn ten aanzien van joden, zeker wanneer ze hem financieel ondersteunden, zo voegt Eleonore Büning er veiligheidshalve aan toe in de FAZ.

Naar het artikel in de FAZ

vrijdag 22 februari 2013

De wereld na de apocalyps: Parsifal in New York


Zoals te verwachten viel zijn de krantencommentaren op de nieuwe Parsifalproductie van François Girard aan de Met unaniem lovend.

Een goede insteek is de review van Parterre Box: Naar Parterre Box

Peter Mattei zou fantastisch zijn als Amfortas. Verwacht geen verschroeiende Kundry van Katharina Dalaymann. Verwacht van René Pape des te meer, in elk geval een sterkere Gurnemanz dan zijn Wotan. Verwacht van Jonas Kaufmann een Parsifal met licht Vickersiaanse allure en ja, dames (en heren van de andere obediëntie) Jonas trekt zijn hemd uit!.. Meer moet dat niet zijn!
Meer in het bijzonder kijk ik uit naar hoe Yevgeni Nikitin, met een swastika gekerfd in zijn ziel, het politiek-correcte Bayreuth in verlegenheid zal brengen.

Niet te missen volgende week in de cinema, dat spreekt vanzelf!

donderdag 21 februari 2013

Kasper Holtens "Eugene Onegin" in Utopolis


Het regiedebuut van Kasper Holten in ROH Covent Garden werd door de Engelse pers zowat unaniem neergesabeld. Gezien het palmares van de talentrijke Deen waren de verwachtingen nogal hooggespannen. Waar was de invalsrijke beeldenstormer gebleven, zo leek men zich af te vragen. Met zeer klassieke scenografische middelen leek hij nu een goed verzorgde produktie uit de jaren 1980 te hebben gemaakt. Ze had van Adolf Dresen kunnen zijn. Wat zij vooral ontbeerde was frisheid en erotiek, zoals Andrea Breth dat enkele jaren geleden met meer succes in Salzburg had getoond. Dat is wat mij betreft nog altijd de beste versie op dvd.

Was het de gevorderde leeftijd van het solistenkoppel die de regisseur had doen besluiten om de hele story als een flashback te behandelen? Twee jonge dansers zorgden voor ontdubbeling. Als observatoren van zichzelf stonden Tatjana en Onegin zichzelf aan te gapen telkens de herinnering aan het verleden hen te machtig werd, een dramaturgische vondst die zelden of nooit werkte en al helemaal niet in de vitale briefscène. Ook de scenografie nam zijn plaats in in dat concept : een rij deuren kon met een vingerknip als "vensters op het verleden" worden geopend of gesloten. Dat leverde wel eens een bloedmooi beeld op, zoals dat van het hunkerende meisje dat verwachtingsvol tegen een horizont van smeulend rode bomen haar antwoord afwacht.

Holtens enige vondst was de polonaise. Die liet hij door Onegin dansen, serieel monogaam met alle dames die hij op zijn levenswandel tegenkomt. Keenlyside deed dat zeer goed en eindelijk kon ook een glimp van erotiek worden opgevangen, erotiek die voor het overige totaal afwezig bleef in de betrekkingen tussen het eigenlijke koppel.
Er waren wel meer missers te zien. Tijdens Lenski's grote aria liet hij Onegin, of zijn geest als u wil, zijn vriend heel fysiek zijn medelijden betonen. Dramatisch werkte dit eerder verzwakkend. Gremin liet hij toe als toeschouwer bij het finale duet. Het leverde niets meer op dan een snikkende generaal.

Robin Ticciati, de nieuwe muzikale directeur van Glyndebourne, kon niet echt overtuigen. Daarvoor had de orchestrale machine een beetje teveel zand in het raderwerk. Goede prestaties vielen te noteren van het koor en van alle solisten.

Heeft Holten meer in zijn mars? Of zoals The Independent het zich afvroeg: "he can certainly talk the talk but can he walk the walk?" I most certainly think so. Stay in tune,folks.

dinsdag 19 februari 2013

Nieuw boek : Van Die Feen tot Parsifal



Bij Uitgeverij Pelckmans verschijnt begin volgende maand een boek over de werken van Wagner getiteld "Van die Feen tot Parsifal". Auteur is Bert Leyns.

Op de cover lezen wij :
"Weinig componisten hebben zoveel controverse veroorzaakt als Richard Wagner. Hij heeft voor- en tegenstanders, zowel onder zijn tijdgenoten als nu, en dat niet altijd en alleen op muzikale gronden. Zijn antisemitische geschriften werden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog aangegrepen om van zijn muziek een vaandel voor het nationaalsocialisme te maken. Ten onrechte, want Wagner had heel wat Joodse vrienden die zijn muziek naar waarde wisten te schatten.
Wagners muziek was vernieuwend, met een geheel eigen chromatiek en een innerlijke dramatiek die vooral door het gebruik van leidmotieven tot uitdrukking kwam. Zonder Wagner zouden componisten als Anton Bruckner, Richard Strauss, Gustav Mahler, en misschien zelfs Arnold Schönberg, wellicht een andere weg zijn ingeslagen.
Van Die Feen tot Parsifal is geen hoogdravende studie over Wagner, maar een inleiding tot zijn opera’s en muziekdrama’s,voor wie nog niet of nog niet helemaal overtuigd is. Een kennismaking, dus, om niet de man te leren appreciëren, maar de werken."

BERT LEYNS (1944) is licentiaat in de Germaanse filologie. Hij was tot oktober 2004 werkzaam in het onderwijs. Hij publiceerde gedichten, over Engelse en Amerikaanse literatuur, Richard Wagners muziekdrama: Der Ring des Nibelungen(1972, 1976²), en bijdragen over muziek, o.a. recensies van de Bayreuther Festspiele, in Vlaanderen, Ons Erfdeel, Mozaïek en De Nieuwe Gazet. Hij werd door het Lektorat E-Musik van de Deutsche Grammophon Gesellschaft gevraagd om de hoestekst te schrijven voor de opname van Wagners C-dur Symphonie door de Bamberger Symphoniker o.l.v. Otto Gerdes.

Bert Leyns is lid van het Vlaams Wagner Genootschap.

zondag 17 februari 2013

Tweemaal nazi's op het toneel



Vijf jaar lang heb ik in Aalst gewoond. Vijf keer op een rij heb ik de jaarlijks terugkerende hoogmis van de wansmaak, het Aalsters carnaval, voor lief moeten nemen. Drie dagen lang daalt die als een ziekte over het van cultuur verstoken provinciestadje neer. Er is geen ontkomen aan. Eerder dan een cultureel evenement is het Aalsters carnaval een sociologisch experiment. Het permitteert zich de vrijheid alle remmen los te gooien en hanteert daarbij de ijzersterke, in Safir gedrenkte, logica dat met alles de draak kan worden gestoken. Hoe platter hoe liever. De burgemeester van Aalst kent die logica en ziet er dan ook geen graten in wanneer het vooral zijn eigen partij is die in de klappen deelt. Het is die niets ontziende subversieve instelling die de charme van het Aalsters carnaval uitmaakt. Dat moeten ze bij Unesco ook geweten hebben toen zij het carnaval 3 jaar geleden inlijfden bij het Immaterieel Erfgoed van de Mensheid. Tot het carnaval op gevoelige joodse teentjes trapte door het nazi-uniform aan te trekken. Was dit erover zoals sommige verontwaardigde commentatoren beweren? Natuurlijk niet. In de mindset van de Aalsterse carnavalist is niets er ooit over. Geef je hem die vrijheid, respecteer die dan ook. Anders uitgedrukt: als nazi's ergens in de wereld straffeloos met potten Zyklon B kunnen staan zwaaien zonder dat iemand zich beledigd hoeft te voelen dan is het in Aalst. Goede smaak kan ik het niet noemen maar dat is in Aalst dan ook helemaal niet het punt.

Enkele maanden voordien hadden nazi's nog op het toneel gestaan in de Vlaamse Opera. Op uitnodiging van Terry Gilliam stonden ze daar "La Damnation de Faust" van Berlioz te verneuken. Nu zijn er weinig zaken waardelozer in het theater dan het opvoeren van nazi's in een stuk waar ze niet thuishoren om daar in de context van politieke correctheid de bordkartonnen illustratie te moeten invullen van de moraliserende reflex van een geflipte regisseur. Natuurlijk kunnen nazi's best wel sterk theater opleveren maar dan wel in de context van hun eigen logica. In "Der aufhaltsame Aufsteig des Arturo Ui" van Bertolt Brecht bijvoorbeeld.

De ultieme mindfuck hield Gilliam voor de finale. In het slotbeeld meende hij ons een blik te moeten gunnen in de gaskamers van Auschwitz: zijn Marguérite had hij voor eeuwig te slapen gelegd boven op een berg opgetaste lijken van vrouwen en kinderen. Was dit erover? In tegenstelling tot Aalst hoort hier de goede smaak te regeren, zou je denken. Gaat het hier tenslotte niet om de uitbeelding van het morele dieptepunt van de gehele Westerse beschaving? In de film "Shoah" van Claude Lanzmann is geen lijk te zien omdat het de shoah bevattelijk zou maken terwijl het voor ons bevattingsvermogen juist veel te groot is en dat eigenlijk ook zou moeten blijven. Om dezelfde reden verafschuwde Lanzmann "Schindler's List". Elke voorstelling op een toneel van wat er zich in de gasmakers heeft afgespeeld profaniseert en reduceert de enormiteit van de holocaust tot een haast frivole voetnoot van de geschiedenis. Het choquerende daarbij is dat ik niemand daarover heb horen klagen. De opera mag dan ervaringsdeskundig zijn in de stervensbegeleiding van Mimi en La Traviata, de holocaust is spijtig genoeg van een andere orde.

Zijn joden overgevoelig voor commentaren op de holocaust? Zonder enige twijfel. Zie Aalst. En toch... soms ontbreekt het hen gewoon aan gevoeligheid. Zie Vlaamse Opera. Joods Actueel zag er toen geen graten in. Dat doen ze dan ook alleen maar wanneer hun zionistische logica om de holocaust te exploiteren er iets bij te winnen heeft.

Lees ook Johan Sanctorums beschouwingen over het carnaval van Aalst : Brueghel afgestoft: UNESCO wil erfgoed met fatsoen

dinsdag 12 februari 2013

Weg van Wagner


De haat-liefde verhouding van Klara voor de meester van Bayreuth is genoegzaam bekend. Een treffender titel had zij bijgevolg niet kunnen verzinnen voor haar 10-delige reeks over de jarige Wagner die zondagavond start om 18u.

Presentator Mark Janssens: "We kijken terug op dat rijke leven dat gevuld was met muziek, politiek, liefde, manipulatie, passie, oorlog en vrede. Chronologisch, van zijn geboorte tot aan z’n dood. En met aandacht voor de invloed die zijn muziek ook vandaag nog heeft. Met historici praten we over de tijd waarin Wagner leefde en werkte, en hoe dat tijdskader zijn muziek kleurde. Filosofen praten over de soms heel sterke band tussen de geesteswetenschappen en de muziek van Wagner. En hoe moeten we vandaag het anti-semitisme van Wagner benaderen? Muzikanten, zangers en regisseurs delen hun Wagner-ervaringen vanuit de praktijk."

De eerste drie afleveringen zullen als volgt worden ingevuld :

AFLEVERING 1 : de jeugd, de vormingsjaren en de start van zijn carrière als componist

Hoe zag het Duitsland van de jonge Wagner eruit? Historicus Georgi Verbeeck (KUL) kan het ons vertellen.
De Nederlandse dirigent Jaap van Zweden vindt Bach terug in de muziek van Wagner. Bach en Wagner waren allebei vertrouwd met de Thomaskerk in Leipzig.
Met dramaturg Tom Janssens luisteren we naar Das Liebesverbot, de eerste grote romantische opera van Wagner.
Warre Borgmans vertelt het verhaal van de opera in zijn eigen woorden.
En we luisteren naar vergeten muziek uit de jeugdjaren van de componist.

AFLEVERING 2 : Rienzi wordt de eerste succesvolle opera, en Wagner gaat aan de slag in Dresden

Wagner blijft pogingen ondernemen om voet aan de grond te krijgen in het Parijse operaleven. En als hij een beetje geld heeft, blijk hij vooral een ‘big spender’ te zijn. De première van zijn nieuwe opera Rienzi is een daverend succes.
Met operaspecialiste Erna Metdepenningen praten we over de impact van Rienzi. Acteur Warre Borgmans vertelt op zijn heel eigen manier het verhaal van deze opera.
En voor Jacques de Decker had Wagner de ambitie om een nieuwe Shakespeare te worden. De Decker is een vooraanstaande romancier, dramaturg, biograaf en operalibrettist.
De Nederlander Edo de Waart luistert als dirigent van vandaag naar de muziek van Wagner. Was Wagner de grootste componist van de voorbije 200 jaar?

AFLEVERING 3 : Der Fliegende Holländer raast door de zalen en Wagner waagt zich in de politieke arena

Met Der Fliegende Holländer laat Wagner voor het eerst echt in zijn kaarten kijken. Musicoloog Johan Uytterschaut vertelt over de kracht van deze opera, en actrice Pascale Platel zet dit verhaal van liefde en geduld naar haar hand. Regisseur Guy Cassiers deelt met ons zijn ervaringen met de Hollander.
Wagner had een plan voor de oprichting van een Duits nationaal theater. En dat plan kaderde in de politieke en maatschappelijke revolutie die Europa overspoelde. Liberalen versus oude machten. Historicus Georgi Verbeeck (KUL) schetst de krachtverhoudingen.
Wagner laat zich niet onbetuigd en moet uiteindelijk vluchten. Franz Liszt is zijn reddingsboei. Over de band tussen Wagner en Liszt vertelt historicus en filosoof Koen Buyens (VUB).
De Nederlandse mezzo Jard van Nes onthult het geheim achter goede Wagner-stemmen.

zondag 10 februari 2013

Wagner's Jews : een nieuwe documentaire


Heeft de Amerikaanse filmmmaker en publicist Hilan Warshaw met kennis van zaken een interessante documentaire weten te maken? Warshaw zoomt in op de joodse vrienden waarmee Wagner zich in Wahnfried omringde en schuwt daarbij de chronische controverse rond Wagner in Israel niet. Voor en tegenstanders komen daarbij aan het woord. De documentaire zal in de loop van het jaar te zien zijn op Arte.

Meer info

Wagner 200 in Londen



Af en toe zou je wel in Londen willen wonen. Dit jaar bijvoorbeeld. Barry Millington en The Wagner Society van Londen hebben een reeks activiteiten georganiseerd en samengebracht die alle Duitse initiatieven terzake overtreffen : concerten, videovoorstellingen, masterclasses, interviews en 3 symposia op niveau staan op het programma.

Naar de website van Wagner 200
Download programmafolder van Wagner 200

Uit de programmatie van Wagner 200 leren we dat Antonio Pappano een nieuwe productie van Parsifal zal dirigeren in het ROH Covent Garden. De regie is in handen van Stephen Langridge. De cast : Simon O’Neill, René Pape, Gerald Finley and Angela Denoke. Denoke lijkt haar Brünnhilde-droom netjes opgeborgen te hebben maar persisteert in Kundry, een partij die haar ongetwijfeld beter zal liggen. Allicht krijgen we deze productie ook te zien in de cinema.

Teatro Real in Madrid : tweemaal Wagner in het nieuwe seizoen


Tweemaal serveert Gerard Mortier Wagner aan zijn Madrilenen in het komende seizoen. Eerst warmt hij zijn "Tristan und Isolde" nog eens op uit Parijs (Bill Viola/Peter Sellars) met R.D. Smith, F.J. Selig, Violeta Urmana, Juka Rasilainen.

In april brengt hij een nieuwe productie van Lohengrin. De regie geeft hij in handen van Lukas Hemleb, een regisseur die, afgaande op wat hij op zijn webpagina's toont, weinig affiniteiten heeft met de perverse principes van het Duitse regietheater en eerder een uitgepuurde esthetiek hanteert waarbij hij zich, à la façon de Robert Wilson, laat inspireren door het Oosten.

Opmerkelijk is de casting van Ortrud. Die is totaal verschillend van die van Barenboim in Milaan, al wordt het moeilijk kiezen tussen Deborah Polaski en Dolora Zajick. Polaski is een ietwat versleten dramatische sopraan maar wel één met Wagner ervaring en wat een présence! Dolora Zajick is dan weer de technisch betere zangeres maar gepokt en gemazeld in het Italiaanse vak en in het oubollige Amerikaanse theatersysteem. Graag zou ik beide aan het werk zien. In de dubbele bezetting treffen we verder aan: Franz Hawlata/Goran Juric, Christopher Ventris/Michael König, Catherine Naglestad/Anne Schwanewilms, Thomas Johannes Mayer/Tomas Tomasson. Hartmut Haenchen dirigeert. Wellicht wordt dit één van onze reisdoelen in 2014.

Eerder deze week drukte de directie van het Teatro Real de geruchten de kop in als zou Gerard Mortier zijn post verlaten voor het einde van zijn ambtstermijn in 2016. Voor de creatieve manier waarmee Mortier omspringt met de niet onaanzienlijke budget cuts waarmee Spaanse culturele instellingen te kampen hebben kon hij deze maand nog uitgebreid lof oogsten in Opernwelt.

Naar de seizoensaankondiging v/h Teatro Real

N-VA huldigt intendant Aviel Cahn


Is de N-VA een charmeoffensief begonnen naar de culturele sector toe? Nauwelijks was Jan Briers benoemd als gouverneur van Oost-Vlaanderen of Aviel Cahn, intendant van de Vlaamse Opera, mocht de Ebbenhouten Spoor 2013 in ontvangst nemen.
De N-VA reikt deze onderscheiding uit aan "een verdienstelijke nieuwe Vlaming die door zijn doen en laten een bijdrage heeft geleverd aan Vlaanderen, het heeft verrijkt en een voorbeeld is voor alle Vlamingen."

"Aviel Cahn is iemand die bewijst dat integratie geen fabeltje is", zo prees N-VA-voorzitter Bart De Wever de laureaat. "Hij is een ambassadeur van het feit dat inburgering een positief verhaal kan en moet zijn." Nu nog goede opera maken.