zondag 14 december 2008

Götterdämmerung in het Filmmuseum


Het Vlaams Wagner Genootschap rondde de vertoning van The Copenhagen Ring gisteren af met Götterdämmerung.
Lees de reacties van de deelnemers.

2 opmerkingen:

Wanderer zei

De lat lag hoog en is blijven liggen.De apotheose zal de herinnering aan de voorbije zaterdagen en deze Ring van een brandmerk voorzien. Hij zal blijven voortleven in ons geheugen.

Wagner's Ring is van alle tijden, die tijdloosheid wordt door de regieaanwijzingen volledig bespeelt in deze Götterdämmerung.
Maar zonder overdrijving. Bepaalde scènes spelen zich af in een vrij recent verleden. Kosovo, Ruanda en gelijksoortige herinneringen aan zinloze en gewelddadige massamoorden worden uit ons collectief geheugen opgetrommeld om het mannenkoor na de oproep van Hagen leven in te blazen. Het stoorde me geenszins. De voeling met het gegeven bleef overeind.

Ik ga trachten me te beperken, de superlatieven zoveel mogelijk uit te sluiten, al worden ze ook door het geheel automatisch opgeroepen.

De volgende lijnen zijn dan ook niet chronologisch bedoeld. Ik geef gewoon weer hoe de impressies zich in mijn geheugen verdringen en zichzelf spontaan op de voorgrond plaatsen.

Eindelijk heb ik twee minpunten opgemerkt. De Nornenscène ging volledig aan mij voorbij, ik had er totaal geen voeling mee en met de psychopatische Hagen had ik ook een probleem, niet qua rol, maar zijn stem miste compleet diepgang en dramatiek. Ze was veel te eentonig en vooral te zwak. De zo belangrijke slechterik kwam daardoor niet tot zijn recht.

Met de sensuele Gutrune daarentegen had ik wel voeling en ik trad Siegfried volledig bij in zijn visuele uitdrukking, vurige uitbeelding en bronstigheid, nog voor hij de filter drinkt. Een man zou voor minder het noorden kwijt geraken en een scheve schaats rijden.

De ontmoeting tussen de zwangere, jawel!, Brünnhilde en Waltraute heb ik altijd, op CD al, een indrukwekkende passage gevonden. De verwoording van beeld, stemmen en orkestrale input maakte de belevenis ervan indrukwekkend.De dramatiek overwint en haalt ons omver.

Na de terreurscène veegde Brünnhilde alle protagonisten van het toneel, enkel Siegfried bleef overeind tijdens de prachtige eedformulering. Gunther en zoals al gezegd Hagen, schoten duidelijk te kort bij deze onwaarschijnlijk boze, teleurgestelde, gekwetste en op wraak beluste ex-Walküre.Een echte oerkracht, die vocaliteit. Haar "Betrug" geluidsgolven zijn nog steeds overvol van vibraties.
Dus toch weer superlatieven!

Ondertussen blijft de enscenering weer uitermate spitsvondig en gedetailleerd, opmerkelijk van aanpak.Het is een verzameling van allemaal vrij originele impressies en vondtsten die heel ludiek overkomen ondanks regelrechte en regelmatige afwijkingen van het oorspronkelijk libretto. Maar het roept een nieuw denkspoor in het leven of onderstreept de moderniteit van het gevisualiseerde.

Siegfried wordt gedood door een bajonet en de machtige sterfscène is in aanwezigheid van de hartverscheurende Brünnhilde, wat de dramatiek nog uitvergroot.

We krijgen nog klappen rond de oren als Hagen zijn vader Alberich brutaal vermoord na hun treffen. Het aantal doden blijft stijgen, en het is nog niet gedaan.

Tijdens het Schlussgesang sterft de oude Wotan, niet door het vuur maar van ouderdom in een zetel door zijn twee raven in persona begeleidt en de vaarwelkus van Brünnhilde terwijl de vuurgloed zijn uitbreiding vertoont.

Deze slotscène, deze apotheose zoals ik het in het begin heb genoemd, werd door zijn uitgebreide verhaallijn en door het veelvuldig gebruik van een record aantal wissellende plots precies tweemaal zo lang. Er kwam geen einde aan die explosie van het genie van Wagner. Zijn muzikale kracht, uitdrukking en gevoelsmomenten, zijn overrompeling waren zo talrijk dat deze bovennatuurlijke muziek niet alleen tot zijn recht kwam maar er bovenuit steeg, ons in zijn volumineuze overkoepeling meetroonde.

Het decor bestaande uit, op de voorgrond aanwezige opgestapelde boeken, wordt door Brünnhilde met een kaars aangestoken, het vuur neemt snel uitbreiding, Hagen steekt, tijdens het stelen van de "Ring" zijn rechterarm in brand en verdwijnt, opgeslokt door het zich opende toneel.Hij verliest op de valreep dus ook zijn arm, juist zoals zijn vader!En ook het leven!

Het eindbeeld, nog altijd achterna gezeten door de wonderklanken van het orkest, dat niet van ophouden weet, laat Brünnhilde achter met als achtergrond een heel felle zon en in haar armen haar pasgeboren boorling, hoop op een nieuw leven, een nieuwe verbeterde versie ervan. Mij rees de vraag of ze echt dood moest, zo monumentaal aanwezig was ze tijdens het laatste beeld en accoord door het orkest.

En zo blijven de herinneringen achter in de draaikolk van mijn bewustzijn, dat ik eens te meer dank zij Jos Hermans deelgenoot ben geweest van een uitermate interessante Ring, een meesterwerk, als eresaluut aan het grote genie van de grootmeester.

Edith Vermeiren zei

Omdat een zaterdag zonder Wagner een verloren dag is, dompel ik mij in herinnering.
Waar ben ik op 15 november mee begonnen? Wagner! Het aanbod was aanlokkelijk. De hele Ringcyclus op groot scherm. Toegankelijk. Laagdrempelig. En het 10eur-ticket garandeert zelfs perfect zicht. Dat maak je in De Munt niet mee.
Artikelen en recencies op www.richardwagner.be overtuigden me van kwaliteit, en dat heb ik ook gekregen.
Vandaag is de finale Gotterdämmerung een week oud en er is een gemis. De Ring sloot de week af, de Ring was om naar uit te kijken...
Er wordt wat afgeblogt ter aarde; voor 90% gezwam. Niet zo op Weißt du, was du sahst? Er volgt geen lawine van reacties op door Jos Hermans geplaatste berichten. Waarom zou het ook? De essentie is al neergeschreven; met inhoud, kennis terzake en een goede pen bovendien. Enkelen overwinnen de koudwatervrees en vullen met evenveel kennis ervaringen bij.
Ik ben onbelast met kennis over Wagner aan het initiatief begonnen en verwoord hier bijgevolg alleen mijn buikgevoel. Die Meistersinger in de Vlaamse Opera in 2002 was mijn enige ervaring. Maar de Holtenring is duidelijk van een hoger niveau, de aangrijpende ervaring idem dito.
Beleving van universele kunst is zo zeldzaam. Ooit had ik het geluk het Alhambra en de Sixtijnse kapel zonder horde toeristen mee te maken. De beleving van die plekken is voor mij vergelijkbaar onuitwisbaar met de Wagnerprikkel. Het aanschouwen van complexiteit in combinatie met schoonheid. Dit zijn geen passieve ervaringen, het vraagt fysieke arbeid: het brein alert, het hart naar topspeed.
Het gevolg: er zal nog weinig Wagner aan mijn aandacht ontsnappen. En ik kijk met ongeduld uit naar de Cassiersring. Laat ons hopen dat zijn benadering die van Holten nog overtreft en dat de cast een minstens evenwaardige kwaliteit levert. En alleszins is er nog een bijkomende dimensie om naar uit te kijken .... de couture van Tim Van Steenbergen. Dat de vrouwelijke rollen zullen schitteren is daarmee gegarandeerd ... en Gutrune zal branden op het netvlies van elke man. Voor nog meer Gotterdämmerung.