maandag 30 maart 2009

John Gevaert, een jong muzikaal talent

Vorige zondag was ik getuige van een opmerkelijk recital van de 25-jarige pianist John Gevaert in het cultuurcentrum van Puurs. John bleek zich even goed te kunnen inleven in de melancholische fantasieën van Brahms als in de Russische romantiek van Rachmaninov als in de sarcastische humor van Prokofiev. Muzikaliteit stond centraal in dit recital en is dat niet het belangrijkste talent waarover een solist kan beschikken?
John heeft ook een hart voor Wagner. Van onze collega's van het Wagnergenootschap Nederland ontving hij een stipendium voor een studiereis naar de Bayreuther Festspiele. Zowel in Amsterdam als bij onze collega's van Lyon was hij al te gast met een Liszt/Wagner-programma. In het voorjaar van 2010 concerteert hij opnieuw met een Liszt/Wagner-programma in het kader van een nieuw kamermuziekfestival ingericht door het Simoens Trio.
Als Vlaams Wagner Genootschap zullen wij dit concert ondersteunen. Bezoek dit concert en steun een opmerkelijk jong talent! Verdere details volgen later.

vrijdag 27 maart 2009

Liberales bespreekt "Hitlers Privébibliotheek"

Bij Liberales schreef Dirk Verhofstadt een recensie van Thimothy Rybacks "Hitlers Privébibliotheek". Ik stuurde hem volgende reactie: In uw recensie van "Hitlers privébibliotheek" schrijft u: " ...Dat laatste werk moet hem bijzonder getroffen hebben, net als werken van Houston Stewart Chamberlain, Lüther, Schopenhauer en Richard Wagner die elk op hun manier virulent tekeergingen tegen de Joden. " U lijkt dus te suggereren dat Hitler de theoretische geschriften van Richard Wagner zou hebben gelezen. Ik verzet mij tegen dit soort onjuiste uitspraken die al gauw een eigen leven gaan leiden. Immers, nergens in het door u gerecenseerde boek staat dit te lezen. In de boekenverzameling van Hitler is geen enkel geschrift van Wagner gevonden, enkel een verhandeling over Parsifal uit 1913 (waarvan de auteur door Timothy Ryback niet wordt gespecifieerd). Er is zelfs geen enkel sluitend bewijs dat Hitler ooit een verhandeling van Wagner heeft gelezen. In een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung heeft de Duitse historica Brigitte Hamann beweerd van wel maar ze levert daar geen bewijs voor. Het kan alleen maar zijn dat ze zich voor zulke uitspraak baseert op het getuigenis van Hitlers jeugdvriend August Kubizek, een getuigenis dat als zeer twijfelachtig moet worden beschouwd. Kershaw baseert zich op Hamann om de geloofwaardigheid van Kubizek te beoordelen. Een recentere kritische beoordeling van Kubizeks getuigenis, waarin Hamann als historica nalatigheid wordt verweten, staat te lezen in "Hitler and The power of Aesthetics" van de Amerikaanse historicus Frederic Spotts, een boek dat ik u van harte aanbeveel.
Lees de recensie

donderdag 26 maart 2009

Jonathan Glazers BIRTH op Canvas

Volgende woensdag 1 april is op Canvas de psychologische thriller Birth van Jonathan Glazer te zien. De film geeft één van de mooiste voorbeelden te zien van hoe Wagners muziek op een dramaturgisch dwingende manier kan worden aangewend.
Tien jaar na het overlijden van haar eerste echtgenoot Sean staat Anna (Nicole Kidman) op het punt te hertrouwen. Op dat moment stapt een jongetje van tien jaar ongevraagd haar leven binnen. Hij is smoorverliefd op Anna en beweert de reïncarnatie van haar overleden echtgenoot te zijn. Eerst weigert Anna geloof te hechten aan zijn bizarre verhaal. Maar wanneer de knaap akelig goed op de hoogte blijkt te zijn van de meest intieme details uit Anna’s vorige huwelijk, begint de twijfel te knagen...Wanneer ze hem wegstuurt zakt de knaap in mekaar op de tonen van de openingsmaat van de prelude tot het eerste bedrijf van Die Walküre. Vertwijfeld vlucht Anna naar een theater waar de camera haar gezicht minutenlang vasthoudt en haar innerlijke twijfel bloot legt. Wagners muziek wordt hier ingezet om een soort kantelpunt tot stand te brengen in de film. Zeer sterk! Later zal nog een fragmentje volgen uit de bruiloftsmars uit Lohengrin voor strijkerstrio en piano. Overigens is in de film behoorlijk goede muziek te horen van Alexandre Desplat die soms aanleunt bij Berlioz.

maandag 23 maart 2009

Günter Krämer start Ring in Parijs

De wissel aan de top van de Parijse opera voorspelt niet veel goeds. Volgend seizoen geeft de nieuwe intendant Nicolas Joel de Ring in de uitgebluste handen van Günter Krämer. Zelfs draken als La Somnambule, Andrea Chénier, Mireille en het door Gerard Mortier onterecht gehate La Bohème staan weer op het programma.
"Philippe Jordan dirige les plus grands chanteurs wagnériens d'aujourd'hui", klopt de Opéra de Paris zich op de borst. En dat in alle ernst. Met Falk Struckmann/Egils Silins (zijn naam is verkeerd gespeld!) als Wotan en -hopelijk iets minder erg- Katarina Dalayman als Brünnhilde? Het zal ironisch bedoeld zijn, zeker? Verder ook nog Kim Begley, Peter Sidhom en Sophie Koch in Das Rheingold en Günther Groissböck, Ricarda Merbeth en Yvonne Naef in Die Walküre.
Zal Covent Garden beter doen? I would like to think so.

Naar de Opéra de Paris

vrijdag 20 maart 2009

Liberales leest Gerrit Komrij's "Wagner en Ik"

Dirk Verhofstadt van Liberales schreef een recensie over Gerrit Komrij's boekje "Wagner en Ik". Ik stuurde hem het volgende antwoord: "Veroorlof mij enkele kanttekeningen te maken bij uw recensie van Gerrit Komrij's "Wagner en Ik".
1. Het hoogtepunt van de Wagnerhaat moet u zeker niet situeren in de nazi-tijd. Die is van latere datum namelijk toen tegenstanders de holocaust konden aangrijpen om Wagner aan te vallen. Richard Wagner is het slachtoffer van het zogenaamde argumentum ad nazeum: de schuld door associatie. Dit sofisme is het ultieme wapen om elk debat te doen verzanden. Zodra de tegenstander in verband kan worden gebracht met de nazi's, de holocaust of Adolf Hitler, verdwijnt de discussie in een zwart gat. Ik heb voldoende redenen om te geloven dat u zich daaraan niet laat vangen.
2. De nationaalsocialisten hebben hun strijd niet vereenzelvigd met Wagners muziek, zoals u beweert. De nazi's hadden schijt aan Wagner. De bewijzen daarvoor zijn legio. Wagner was de persoonlijke hobby van de Führer en van niemand anders. Zonder Hitler had de DAP zich misschien verder ontwikkeld tot de nazi-partij maar de associatie met Wagner zou in dat geval wellicht onbestaande zijn gebleven.
3. Terecht stelt u dat Wagner door de nazi's met behulp van zijn familieleden, schaamteloos gebruikt en misbruikt is geworden. Daarbij wil ik opmerken dat zijn enige zoon Siegfried de meest decente is geweest van de gehele Wagnerclan en dat de verwekkers van de noodlottige associatie tot de aangetrouwde familie behoorden (Houston Stewart Chamberlain en Winifred Wagner, beide Brits en beide behept met de pathologische neiging om Duitser te willen zijn dan de Duitsers, altijd zeer gevaarlijk, nietwaar?). En Siegfried was te zwak om het onheil buitenshuis te houden.
4. Dat de betoverende en overdonderende muziek paste bij de bombastische architectuur van Speer en de raciale politiek van de nazi's, dat is een eerder ongelukkige uitspraak die ik geheel voor uw rekening laat. Muziek kan nooit moreel verwerpelijk of verheffend zijn, zoals Komrij terecht in zijn boekje schrijft.
5. U schrijft dat u niet onbevangen naar Wagner kan luisteren vanwege de vele associaties. Heeft u dan ook hetzelfde probleem wanneer u naar "The Merchant of Venice" gaat kijken waarin Shakespeare het inhumane archetype van de joods woekeraar opvoert, iets wat de gedoodverfde antisemiet Wagner nooit heeft willen of durven doen in zijn werken. Wat ons terugvoert naar de vraag: wat hebben die associaties met Wagner te maken?
6. Bij het citeren van het "Nathan der Weise"-dagboekfragment vergeet u, net zoals iedereen die het in zijn voordeel tracht te citeren, dat hij die uitspraak heeft gedaan "in heftigem Scherz". Het was bedoeld als een grapje, een grapje dat plots macaber wordt omdat wij het vanuit de holocaust bekijken. Hitler heeft het zeker niet op ideeën gebracht want tot Cosima's dagboeken heeft hij geen toegang gehad. Overigens wie antisemitische uitspraken van Wagner citeert moet ook de moed hebben om zijn vele verzoenende uitspraken ten aanzien van joden te citeren zoniet maakt hij zich schuldig aan intellectuele oneerlijkheid. Op de keper beschouwd kan je Wagner zelfs geen antisemiet noemen. Een antisemiet is iemand die uitsluitend negatief oordeelt over joden en die zijn huis niet ter beschikking stelt van joden, zijn opera's niet laat dirigeren door joden en zijn zaken niet laat beredderen door joodse impressario's.
7. Waar haalt u het idee vandaan dat Wagner een manie zou hebben voor grote, pompeuze decors, en gejaagd zou hebben op effecten? Dat alles moet u toch echt wel gaan zoeken bij zijn artistieke tegenpolen, de promotoren van de Parijse Grand Opéra: Meyerbeer etc...en bij Adolf Hitler natuurlijk!
8. En waarom vindt u plots een bondgenoot in Nike Wagner? Natuurlijk moeten de deuren van Bayreuth worden opengegooid. Ik pleit daar al heel lang voor. Weet u dat Richard Wagner zelf nooit iets anders heeft beweerd? Het zijn andermaal Wagners apologeten geweest die de Bayreuthse canon hebben bevroren. Het reactionaire kunstgevoel van menig "wagneriaan" is ook mij niet onbekend. Laat ik hier duidelijk stellen dat ik daar niks mee te maken wil hebben en dat u voorzichtig moet zijn met uitspraken waarbij u alle "wagnerianen" over dezelfde reactionaire kam dreigt te scheren.

Lees de recensie van Liberales

donderdag 19 maart 2009

Valencia Ring start carrière in de cinema

Met de projectie van Das Rheingold is afgelopen weekend de bioscoopcarrière van de Ring van La Fura dels Baus in Los Angeles van start gegaan, nog voor de eerste integrale cyclus in Valencia.
Lees artikel

Opera for Piano in Utrecht

De Amerikaanse pianist Daniel Abrams schreef allerlei fantasieën rond operathema's voor de piano. Samen met Koningin Elisabeth laureaat Allan Weiss speelt hij op 25 april een selectie uit zijn Opera for Piano-programma waaronder een 50-minuten durende compositie getiteld Musical portraits from Wagner's Ring Cycle. Het concert gaat door om 14u30 in de Fentener van Vlissingenzaal van het Muziekconservatorium van Utrecht. Toegang is gratis.
Meer info
Naar Daniel Abrams Website

woensdag 18 maart 2009

The Wagner Journal : maart 2009

Zopas verscheen het maartnummer van The Wagner Journal met een meer dan gewone aandacht voor "Die Meistersinger" van Katharina Wagner. Zijn de redacteuren van The Wagner Journal nu op weg om lakeien van Bayreuth te worden ?

Meer info

Guy Cassiers krijgt topcast in Milaan

De Milanese Ring van 2010-2013 zal twee belangrijke debuten te horen geven: René Pape als Wotan en Nina Stemme als Brünnhilde. Verder in de cast: Waltraud Meier als Sieglinde, Simon O'Neill als Siegmund en Ian Storey als Siegfried. Allicht een nieuw reisdoel voor het Vlaams Wagner Genootschap!

dinsdag 17 maart 2009

Visconti's Ludwig: het meesterwerk heruitgebracht

Knack-filmpaus Patrick Duynslaegher slaagt erin om in zijn recensie van de dvd-heruitgave van Visconti’s “Ludwig” de naam van Richard Wagner niet één keer te laten vallen. Verder weet hij ook te melden dat Visconti, geboren als graaf Modrone, zijn gehele leven lang dweepte met het marxisme. Dat deed hij pas na de Tweede Wereldoorlog nadat hij zijn nazi-sympathieën had bedwongen en al meer dan 40 jaar oud was. Een kleine rechtzetting lijkt mij op zijn plaats.
Lees het artikel

vrijdag 13 maart 2009

Iréne Theorin en de Filharmonie

De Zweedse sopraan Iréne Theorin is volgende vrijdag 20 maart te gast in de Koningin Elisabethzaal te Antwerpen voor de orkestversie van de Wesendonck Lieder. De Filharmonie staat o.l.v. Michael Schönwandt. Verder op het programma: Ma Vlast van Bedrich Smetana.

Meer info en tickets

woensdag 11 maart 2009

Wagner: beyond good and evil

Bij the University of California Press verscheen van de hand van John Deathridge een nieuw boek "Wagner. Beyond good and evil". Een recensie volgt ten gepaste tijde.

Meer info

maandag 9 maart 2009

Jonathan Carr : The Wagner Clan

Blijkbaar is het de Duitsers niet gegeven om de geschiedenis van de Wagnerfamilie te schrijven. De kroniek van Duitslands meest beroemde familie staat voor de geschiedenis van Duitsland zelf met al zijn donkere bladzijden en dan speelt het bezwaarde geweten van menig Duits auteur al snel op. Als Duitsers zich hiermee inlaten levert dat steevast pathologische scripties op zoals die van Joachim Köhler en Hartmut Zelinsky, verkrampte pogingen om zichzelf wit te wassen van schuldigheid. Tot nog toe wist enkel Brigitte Hamann een zakelijke, historische kroniek te publiceren over de Winifred Wagner/Adolf Hitler-connectie. Voor een onbezoedelde kijk met de gepaste kritische afstand, zich baserend op historisch verifieerbare feiten en vrij van onzinnige verdachtmakingen moet je dus elders zijn. In 1994 was er de koele analytische blik van een Amerikaanse professor (Frederic Spotts) nodig om de geschiedenis van de Bayreuther Festspiele te schrijven. Onlangs was het de beurt aan een Engelse politieke journalist om de kroniek van de Wagnerclan te schrijven. Jonathan Carr was jarenlang correspondent voor The Financial Times en The Economist en kent de economische en politieke geschiedenis van Duitsland als zijn broekzak. In “The Wagner Clan” plaatst hij de vier generaties van de Wagners in de juiste historische context maar voegt uiteindelijk niet bijzonder veel toe aan het goed geresearchte werk van Frederic Spotts. Merkwaardig genoeg is er geen enkele verwijzing te vinden naar het werk van Spotts. Allicht omdat Spotts voor zijn doeleinden geen primaire bron was. Carr is even formeel in zijn streven naar objectiviteit, heeft zijn kroniek meeslepend geschreven, legt interessante verbanden en stelt zich occasioneel opmerkelijke vragen zonder onverifieerbare conclusies op te dringen.

Lees het artikel

Walküre I in Bernard Haitink Week

Op vrijdag 13 maart is het Concertgebouworkest te beleven o.l.v. Bernard Haitink in het eerste bedrijf van Die Walküre. Met Eva Maria Westbroek, Clifton Forbis en John Tomlinson. Dit in het kader van de Haitink week op Nederland 2.

Meer info: Haitink 80 Jaar

zondag 8 maart 2009

Tristan und Isolde in Barcelona 2010

In het Liceu in Barcelona komt een nieuwe productie van Tristan und Isolde tot stand in februari 2010 in de regie van Thor Steingraber en onder de muzikale leiding van Sebastian Weigle. Met Deborah Voigt/Silvana Dussmann, Peter Seiffert/Richard Margison, Michaele Schuster en Bo Skovhus. Mogelijk reisdoel voor het Vlaams Wagner Genootschap.

donderdag 5 maart 2009

The Cambridge Companion To Wagner

Bij Cambridge University Press verscheen The Cambridge Companion to Wagner onder redactie van de musicoloog Thomas S. Grey. Met medewerking van John Deathridge, Mitchell Cohen, Stewart Spencer, Barry Millington, John Daverio, Stephen McClatchie, Glenn Stanley, James Treadwell, Dieter Borchmeyer, Annegret Fauser, Pamela Potter, Mike Ashman, Arnold Whittall. Een recensie volgt ten gepaste tijde.
Meer info

Aan de bezoekers van de Bayreuther Festspiele 2009

Het Wagner Genootschap van New York organiseert een reeks lezingen in het Engels met prof. Hans Rudolf Vaget in het Arvena Kongress Hotel in Bayreuth op volgende data:
20 Augustus : Das Rheingold
21 Augustus : Die Walküre
23 Augustus : Siegfried
25 Augustus : Götterdämmerung
26 Augustus : Die Meistersinger
27 Augustus : Parsifal
28 Augustus : Tristan und Isolde
Aanvang: 10 u 30. Toegangsprijs: 12 euro

Reginald Goodalls Parsifal (1971)

Recensies van de opnamen van Reginald Goodall kunnen niet anders dan het onwagneriaanse tempo van de dirigent in ogenschouw nemen. Met een totaalduur van 4u43 evenaart Goodall met deze opname uit 1971 het traagheidsrecord van Arturo Toscanini uit 1931. En dat is bijna drie kwartier langer dan de door Wagner gesuperviseerde première in Bayreuth waarvan wij weten dat hij die uitvoering zelf nog te traag vond. “Nicht schleppen”, waarschuwde Wagner en “ohne Pathos, bitte” was één van zijn vaak gehoorde opmerkingen bij de repetities. Mag je daaruit besluiten dat Goodalls bijzondere Wagner-reputatie niet meer is dan een alibi voor Brits chauvinisme? Anders geformuleerd: leidt het trage tempo af van de dramatische ervaring van het stuk of versterkt het deze ervaring juist door het reveleren van “ongehoorde” details? Zoals zo vaak is het antwoord: ja en nee.
Lees het artikel