Theaterkenner Johan Thielemans is niet karig met zijn lof aan het adres van Harry Kupfer in zijn Staalkaart-recensie van de dvd-release van de Ring van Bayreuth anno 1991. Dat de productie al die jaren stand gehouden heeft is te danken aan de muzikale feeling van Daniel Barenboim, de typische dynamische aanpak van Harry Kupfer en de begenadigde toestand waarin de meeste hoofdrolspelers zich bevonden, schrijft Thielemans. John Tomlinson noemt hij de beste Wotan van de laatste 30 jaar. Dat zal je mij niet horen tegenspreken. Tomlinson kan een tikkeltje rauw overkomen, de pure zinnelijkheid van zijn voordracht en van zijn lichaamstaal in het zeer fysieke theater van Kupfer is zondermeer fenomenaal te noemen en de eigenlijke reden waarom je zou kunnen overwegen om deze box aan te schaffen. Een dusdanig engagement heb ik van een Wotan sindsdien nooit meer gezien in een moderne enscenering van de Ring. Wat Kupfers acteursregie ook blootlegt is het belang van een dramaturgie voor de speer. Hier kan je zien hoe nauw de speer zich muzikaal verbonden weet met de partituur. In latere “speerloze” ensceneringen gaat dit aspect altijd verloren. Enkel bij Robert Wilson heb ik het nog aangetroffen. De monoloog van Wotan in Walküre II zou ik een “all time classic” van het muziektheater durven noemen. Anders uitgedrukt: alle scènes met Wotan zijn om duimen en vingers af te likken.
Een even groot artistiek belang schrijft Thielemans toe aan Siegfried Jerusalem. Daar ben ik het niet mee eens. Jerusalem wordt duidelijk overklast door Lance Ryan in Valencia. Diens natuurlijkheid vind je nergens terug in zijn spel en in vocaal opzicht heeft hij zich met deze partij kapot gezongen. De carrière van Siegfried Jerusalem als heldentenor was één van de kortste uit de geschiedenis.
Poul Elming, Matthias Hölle, Nadine Secunde, Günther von Kannen zijn uitstekend maar presteren net iets onder het niveau van de collega’s van de Chéreau-Ring. Waltraud Meier is de fascinerendste Waltraute die ik ooit heb gezien. An Evans daarentegen is een bleke Brünnhilde (Thielemans zwijgt er zedig over) en dus het eigenlijke manco van deze Ring want het gaat tenslotte om een grote partij. Evans beschikt niet over voldoende persoonlijkheid om de rol naar zich toe te trekken, zoals Gwyneth Jones dat wel kon. Allicht zocht Kupfer een beweeglijke, slanke zangeres voor het zeer fysieke spel dat hij soms van haar verlangt.
Het is Johan Thielemans niet ontgaan dat Siegfried de best gelukte voorstelling is van de vier: “Een sterk staaltje theater vormt het eerste bedrijf van Siegfried. De lange sccène waarin het magische zwaard gesmeed wordt is tot in de meest concrete details uitgewerkt. Het samenspel van Siegfried Jerusalem en Graham Clark behoort tot de sterkste acteursprestaties die men kan meemaken. Alleen al voor dit bedrijf loont het de moeite om de dvd te koesteren”.
Thielemans maakt ook enkele kanttekeningen bij de scenografie die hem door de band wel kan bekoren: “Kupfer maakt voortdurend gebruik van de diepte, waarin hij vaak met wolken speelt, van waaruit personages uit de verte kunnen opdoemen. Met het licht doen scenograaf Hans Schavernoch en belichter Manfred Voss wonderen. Alleen als er soms concreet-abstracte objecten aan te pas komen, is het ontwerp van Schavernoch totaal onovertuigend – zoals in Götterdämmerung bij het paleis van de Gibichungen. Het is een smalle trap, zonder enige emotionele referentie, die daarbij de bewegingen van de zangers bemoeilijkt, zonder dat het een meerwaarde oplevert. Maar dat zijn maar kleine mankementen in een onderneming die slechts bewondering kan afdwingen”. Die mankementen vind ik persoonlijk veel penaliserender. Ik beschouw ze als het tweede grote manco van deze Ring.
Thielemans is ook onder de indruk van de videoregie van Horant Hohlfeld: “Zo is ook het kijken naar deze Ring een constant plezier, met ogenblikken waarop het standpunt of de beweging van de camera absoluut een moment onderstreept en versterkt – vaak een meerwaarde tegenover wat er in de zaal te zien is.“ Ook dat zal je mij niet horen tegenspreken. Zo hoort u het ook eens van een ander!
Dat alles neemt niet weg dat grote delen van deze Ring middelmatig zijn terwijl andere delen dan weer fantastisch zijn gelukt. Het zegt natuurlijk iets over de complexiteit bij de opvoering van een werk waarmee we nog lang niet klaar zijn. Anders uitgedrukt: dé Ring op dvd, die alle andere overbodig maakt, bestaat niet. Allemaal hebben ze hun sterke en hun zwakke momenten.
Rest de vraag waarom Warner Music deze correct geprijsde box niet op blu ray heeft uitgebracht terwijl dit toch één van de eerste operaregistraties was op HD !
7 DVDs :
Amazon UK : 61.61 EUR
Amazon DE : 42.70 EUR
Verzendingskosten inbegrepen.
NASCHRIFT :
Johan Thielemans is nooit te beroerd om, telkens als de gelegenheid zich voordoet, Parsifal af te doen als een reactionair stuk, de emanatie van een oppervlakkige visie die je wel vaker hoort en eerder door Nietzsche dan door Wagner lijkt te zijn ingegeven. In Muziek & Woord vertelde hij ooit dat alle vrouwen tijdens het tweede bedrijf de zaal zouden moeten verlaten. Wat een gebrekkige kennis van de erotomaan Wagner, denk je dan, die meer dames tussen de lakens heeft gekregen dan Nietzsche, de filosoof van het leven, in zijn meest koortsachtige dromen! Ik ben nu echt eens benieuwd om te vernemen of Romeo Castelucci, één van zijn grote theatergoeroe’s, hem volgend seizoen met het werk zal kunnen verzoenen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten