zaterdag 9 maart 2013

De Götterdämmerung van Guy Cassiers



Dat het met het Ring-avontuur van Guy Cassiers wellicht slecht zou aflopen had ik na "Das Rheingold" eigenlijk al voorspeld. Voor en tegenstanders van Guy Cassiers zijn na de première van Götterdämmerung in Berlijn net niet op de vuist gegaan, zo meldde gisteren Het Nieuwsblad. Cassiers zou zijn uitgescholden voor idioot en de boe- en bravo-roepers raakten in een verhitte discussie verwikkeld. Dat is eigenlijk niet wat ik in Duitse kranten lees. Daar lees ik dat Barenboim de hemel werd in geprezen en het Vlaamse team de hele zaal over zich heen kreeg. Niks discussie dus maar unanimiteit in de afwijzing.

Er was ook heel wat kritiek op de vocale prestaties van de solisten. Maar castingverantwoordelijke Barenboim stond hoog verheven boven alle kritiek. Het is kwaad kersen eten met hoge heren. Wie haalde het immers in zijn hoofd om Ian Storey als Siegfried op de planken te zetten? In welke ruïneuze staat het strottenhoofd van deze man zich bevindt hadden we in het laatste Wagnerconcert van de Vlaamse Opera kunnen horen.

In De Standaard legt Cassiers enkele van de pijnpunten bloot van zijn werk aan de Ring. Om te beginnen was er het probleem Barenboim : "Van meet af aan was dit een project van Barenboim. Ook de zangers lagen vast. Een dirigent met de status van Barenboim creëert meteen een onevenwicht in een artistiek team. Naast zo’n fenomeen lijkt geen mens zich nog normaal te gedragen. Van een gezamenlijk werkproces is dan geen sprake meer. Op het moment dat de maestro binnenkwam voor de orkestrepetities, bleek mijn werk afgelopen. Had hij een ander beeld van de psychologie van een personage, dan werd daar gewillig op ingegaan. Ik ben er niet de man naar om met een dirigent in de clinch te gaan. Maar het gevolg is wel dat je de kwaliteit van de opvoering ziet stagneren in de laatste rechte lijn naar de première. Alleen in de wandelgangen kan je dan nog bijsturen."

Op een mogelijke aanvaring met René Pape had ik vroeger reeds gealludeerd. Cassiers bevestigt het hier in onbedekte termen: "Sterzangers willen niets liever dan puur met muziek bezig zijn. Daar worden ze ook op afgerekend. Repetities zien ze als verloren tijd. Ook de clichés kloppen. Ze bestaan, de vedetten die met hun eigen pruik of eigen schminkster de repetitie binnenstappen.
Met René Pape had ik het lastig, maar net als het publiek sta ik paf als hij begint te zingen. Met acteurs moet je wekenlang schaven om de juiste kleur of finesse te vinden. Bij Pape gaat dat als vanzelf. Ik heb ook geleerd: niets heeft zo’n directe impact als de muziek van Wagner."

Tja, Guy, had je iets anders verdacht dan ? Welcome to the realm of opera! Dirigent en zangers zijn professionelen, ze kennen het stuk doorgaans beter dan de regisseur. Dan ga je met meer voor de dag moeten komen dan met te zeggen waar iemand moet staan om de dansers van Sidi Larbi niet voor de voeten te lopen. Wij herinneren ons ook de kritiek van Waltraud Meier, een andere professional, over de onbestaande acteursregie in Die Walküre.

Cassiers schijnt niet te beseffen hoezeer hij de bal mis slaat wanneer hij zegt: "De Wagnerfans beoordelen vooral de kwaliteit van de stemmen. Daarvoor reizen ze de halve wereld rond. Dat er behalve gezongen ook goed gespeeld wordt, is meegenomen."

Toegegeven, de kritiek waarmee de Duitse pers deze Ring door de mangel heeft gehaald is ongemeen scherp maar ze gaat wel over gebrekkige dramatische ontwikkeling van de personages en over Harry Potter esthetiek. Wie niet inzet op interpretatieve originaliteit en op acteursregie kan het schudden als regisseur van de Ring. Daarvoor is dit stuk al te vaak opgevoerd met referenties die gebeiteld staan in het geheugen van elke wagneriaan. Zulke manco's zijn niet goed te maken met een lawine aan decoratieve pixels. Meer in het bijzonder heb ik nooit begrepen waarom Cassiers nooit live video heeft aangewend, één van zijn handelsmerken, toch? Ik verwed er mijn hoofd op dat Frank Castorf het in Bayreuth wel zal doen.

"Weet je dit op voorhand, dan begin je er niet aan", zo besluit Cassiers. "Ik werd geconfronteerd met zaken die ik anders had ingeschat. Vooral de Scala heeft zijn eigen taal en geschiedenis, zijn tradities."

Het eindoordeel volgt op 18 mei in de Scala. Tenzij er weer één of andere Italiaanse clown een stokje voor steekt.

Geen opmerkingen: