dinsdag 14 december 2010
De speech van Daniel Barenboim
Johan Verbruggen stuurde mij volgend bericht per email :
Laat me beginnen met een citaat uit Thomas Manns “Richard Wagner und der ‘Ring des Nibelungen’, gepubliceerd in 1937...
...Der ungeheuere, man kann sagen: planetarische Erfolg, den dann dennoch die bürgerliche Welt, die internationale Bourgeoisie dieser Kunst dank gewisser sinnlicher, nervöser und intellektueller Reize, die sie ihr bot, bereitete, ist ein tragi-komisches Paradox und darf nicht vergessen machen, dass sie einem ganz anderen Publikum zugedacht ist und sozial-sittlich weit hinauszielt über alle kapitalistisch-bürgerliche Ordnung in eine von Machtwahn und Geldherrschaft befreite, auf Gerechtigkeit und Liebe gegründete, brüderliche Menschenwelt...
Daniël Barenboims speech was een schot in de roos. Je hebt overschot van gelijk als je de strukturele en financiële misstanden in de culturele sektor aankaart. Ik ben het volledig met je eens als je het intellektueel masochisme van het Scala-premièrepubliek hekelt. Maar het is wat kort door de bocht om Barenboims woorden zo lichtzinnig opzij te schuiven. Hier is diepgaand tragisch besef aan het woord....
Sinds de jaren tachtig (Thatcher, Reagan, Bush sr.) is een neoliberale ideologie in opmars die dreigt alle sociale en culturele verworvenheden van de laatste vijftig jaar in naam van economische efficiëntie en winstmaximalisatie uit te roeien. Alle initiatieven van overheidswege worden resoluut verketterd in naam van het ‘vrije’ ondernemerschap en haar verworvenheden, en moeten zo snel mogelijk afgebouwd worden. Exorcisme van het zuiverste soort, want deze privatiseringswaanzin wordt resoluut bedreven als ware het een duivelsuitdrijving. De eerste slachtoffers hiervan zijn.... politieke democratie en vrije democratische cultuurbeleving.
Daniel Barenboims speech was een vlijmscherpe sneer tegen een establishment van nieuwe rijken en politieke potentaten dat denkt dat beschavingspeil te meten is naar de prijs die men ervoor betaalt. Het is een scherpe aanval tegen alle Berlusconi’s, Sarkozy’s, Poetins, Camerons, e.a.... die met hun politiek zowel het culturele als ook het politieke leven in hun landen in gevaar brengen. Kerels waarover Wagners kunst zeer duidelijk is: deze zelfverklaarde Wotans moeten terug naar het volk en het volk geven waar het recht op heeft: democratische culturele participatie (Berlusconi ???) en democratische toegang tot hoger onderwijs (Cameron !!!).
Dit is de echte betekenis van Barenboims eenvoudige woorden. Echt.... Wagneriaanser kan het niet !!!
Johan Verbruggen
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
2 opmerkingen:
Diepgaand tragisch besef? Mijns inziens zit Barenboim, als duurbetaald icoon van het culturele establishment, op zo’n moment niet de culturele sector te verdedigen maar zijn eigen broodwinning. Een pleidooi voor de voortzetting van een subsidiepolitiek zonder responsabilisering zoals die aan de Italiaanse operahuizen wordt bedreven, lijkt mij eerder in de richting te gaan van eigenbelang. Ze getuigt van lichtzinnigheid en onverantwoordelijkheid. Want waar eindigt dit verhaal? In een map op het bureau van een curator.
Weet je wat in dit verband een daad van een zekere grootheid was geweest? Als Barenboim of Lissner bij de opening van het nieuwe seizoen en voor het oog van de camera eens kort en bondig zouden hebben uitgelegd hoe zij denken om de gevraagde besparingen het hoofd te bieden en daarmee de toekomst van de Scala te verzekeren, een toekomst die de Scala op dit moment niet heeft. Of om een Vlaams politicus te parafraseren die deze week in Der Spiegel te lezen was : subsidies mogen geen infuus zijn zoals drugs voor een junkie.
Ik hou geen pleidooi voor een links of een rechts maatschappijmodel. Ik kaart alleen mistoestanden aan zoals slecht management en ongegeneerde hebzucht.
Al ooit één intendant geweten die niet op zijn achterste poten ging staan wanneer er weer eens sprake was van besparingen? Blijkbaar zijn cultuursubsidies zoiets als entropie, dat mag alleen maar stijgen! Neem nu die beslissing van Schauvlieghe om het bestuurlijke niveau van de Vlaamse Opera en het Ballet van Vlaanderen te fusioneren? Zo komen tenminste nog eens onverwachte synergieën tot stand terwijl de artistieke vrijheid van beide instellingen gewaarborgd blijft. Wat is daar dan mis mee? Ach, ik ben dat larmoyante gezeur van de culturele sector eigenlijk grondig beu. Kunnen ze eigenlijk wel iets anders dan bleiten ? Als het lastiger wordt in het economisch leven dan heb je geen andere keuze als een tandje bij te steken. Mag dit besef eindelijk ook eens doorsijpelen naar de geesten van alle potverteerders in de culturele sector?
Het Koninklijk Concertgebouworkest geeft op Eerste Kerstdag een matinee in het Concertgebouw met Eva-Maria Westbroek als soliste. Westbroek zal de Wesendonck-Lieder van Wagner zingen.
Eva-Maria Westbroek is één van de bekendste en meest succesvolle Nederlandse sopranen van dit moment. De laatste keer dat ze samenwerkte met het Concertgebouworkest was in 2008, toen ze de eerste akte uit Die Walküre zong onder leiding van Bernard Haitink.
Op Eerste Kerstdag is ze weer met het orkest te bewonderen. Onder leiding van chef-dirigent Mariss Jansons zal de sopraan de Wesendonck-Lieder van Wagner zingen. Deze cyclus bestaat uit vijf gedichten van Mathilde Wesendonck, met wie Wagner een liefdesaffaire had toen hij in Zwitserland woonde.
Het Concertgebouworkest vervolgt het programma met de zevende symfonie van Beethoven.
De matinee begint om 15.00 uur en wordt rechtstreeks uitgezonden via Nederland 2 en Radio 4. Ook cultuurzender Arte zal het concert via de kabel en de satelliet uitzenden
Een reactie posten