The Tristan Factory

Het volgende verhaal geeft een idee van het zelfvertrouwen waarmee Wagner zijn onderwerpen te lijf ging, hetzelfde soort zelfvertrouwen waardoor hij 20 jaar van zijn leven durfde te investeren in De Ring terwijl hij het grootste gedeelte van die tijd in de onzekerheid verkeerde of het werk überhaupt ooit zou worden opgevoerd, een werk dat overigens bedoeld was voor een nog te bouwen theater waarvan hij niet wist of het ooit zou worden gerealiseerd. In september 1857 schrijft hij aan zijn uitgever Breitkopf & Härtel: “I am about to begin the musical composition of Tristan und Isolde – this will be the title of my new work- the libretto of which I have already finished. Among other things, I have taken this subject to heart because it presents almost no difficulties for the scenery and the chorus. Practically the only demanding task will be to find a good pair of singers for the main parts, which means that I shall possibly easily get a good first performance and the chance of distributing it to the theatres very quickly, unimpeded by any obstacles”.
Dat het werk vervolgens op afwijzing zou stoten omdat het zo goed als onuitvoerbaar werd beschouwd, kon hij toen nog niet vermoeden. Wagner verkeert in een precaire financiële nood wanneer hij op 4 januari 1858 het volgende voorstel doet aan Härtel: “I propose a fee for the score of Tristan of six hundred Louis d’or, or twelve thousand francs* . I must insist however, that it be paid to me in full, and in cash, by the time the score is finished. I suggest that each time I deliver the full score of one of the three acts, I receive a third of the total fee, i.e., four thousand francs. For the production of the score we still have to decide the following. The score will be engraved, and the engraving is to begin immediately after I have sent in the manuscript. This can be arranged so that when I’ve finished the manuscript, the engraving will be finished shortly thereafter”
De uitgever deed een tegenvoorstel dat Wagner met tegenzin aanvaardde en hem slechts 1/3 van de gevraagde som opleverde. Dit alles is genoegzaam bekend maar wist u ook dat Wagner als gevolg van deze overeenkomst bij zichzelf zoveel discipline kweekte dat de compositie van Tristan de vergelijking zou kunnen doorstaan met een assemblagelijn in een moderne fabriek? Terwijl hij bezig was met de compositie van het tweede bedrijf, corrigeerde hij de drukproeven van het eerste bedrijf. Idem voor het tweede en derde bedrijf. Meer nog, hij schreef aan Härtel: "Please be so good as to inform me exactly how much of my manuscript the engraver gets through daily or weekly; I’ll then adapt accordingly and keep in step with him, though I’ll always try to give him a bit extra as well”

Eens zijn manuscript bij de drukker vertoefde kon hij niets meer wijzigen. Wagner ging als een soort Orpheus te werk, die het niet was toegestaan om om te kijken. Hij moet zich bewust geweest zijn van de consequenties van dit exploot want hij schrijft in Mein Leben: “The process of correcting the proofs of the second act, while I was simultaneously in the throes of composing the ecstasies of the third arct, had the strangest, even uncanny, effect on me; for it was just in those first scenes of this act [i.e.,the third] that I realized with complete clarity that I had written the most audacious and original work of my life.”

Noot : 600 Louis d’or zou vandaag ca. 100.000 euro waard zijn (schatting volgens gegevens verstrekt door Stewart Spencer in "Wagner remembered").

Bron: John Deathridge in “Wagner, Beyond good and evil”