Afscheid van Wagner-exegeet Stefan Mickisch

DAS SÜSSE LIED VERHALLT

Het staat buiten kijf dat Stephan Mickisch, die voor bezoekers van de Bayreuther Festspiele 15 jaar lang een meerwaarde betekende als kundige inleider van de namiddagvoorstellingen, over een zeer grondige kennis beschikte van Wagner en zijn werk. Het beste document dat daarvan getuigt is de door DG uitgegeven dvd-box “The World of the Ring” (zie Leidmotief-recensie hier). Daarvoor parkeerde Erich Schulz zijn Unitel-camera’s drie dagen lang ten huize Mickisch tijdens Wagnerjaar 2013 om er de meest uitgebreide voordracht over De Ring te registreren die de pianist ooit had ondernomen. Als Mickisch daarin iets aantoont dan toch vooral hoe dramatisch zinvol Wagners muziek is geconstrueerd. Hoe hij de piano kriebelt en geselt en daarbij naadloos overstapt van Wagner naar Verdi, Puccini, Beethoven en Strauss met fragmenten die een gelijkaardige scène verklanken in dezelfde toonaard, is misschien het knapste van zijn prestatie.

Op 17 februari 2021 overleed Mickisch in zijn geboortestad Schwandorf op 58-jarige leeftijd onder nog niet opgehelderde omstandigheden. In zijn laatste Facebook-post spreekt hij enthousiast over zijn nieuwste plannen. Niets laat vermoeden dat hij depressief was, al bieden sociale media zelden een inkijk in de eigen miserie. Toch lijken insiders te suggeren dat het om een zelfmoord ging. Als Wagner, Strauss en Beethoven-exegeet had hij vanzelfsprekend een publiek nodig. Net als vele anderen ervoer hij de coronabeperkingen ongetwijfeld als een diep isolement, dat hem wellicht in toenemende mate uitputte.

Maar zijn kritiek op de coronakolder ging veel verder dan dit persoonlijk ongemak. Onder het kopje “Corona-fascisme” schreef hij in april 2020: “Ongetwijfeld, na de Greta-idiotie, kwam er nog erger op ons af: het corona-fascisme. Dit betekent de afschaffing van de vroegere grondrechten, vernietiging van de reeds zeer beperkte democratie en vrijheid van de burgers, versterking van het politiek-bureaucratisch apparaat, versterking van alle (altijd van de staat afhankelijke) ambtenaren, versterking van volgzame, goed betaalde hofkliekjes = staatssecretarissen, ambtenaren van ministeries, veel parlementsleden, goed betaalde professoren, die meestal geen kwaliteit laten zien, vervolgens : verdere afpersing, vooral van de vlijtigen, verdere vernietiging van onderwijs en cultuur, de-humanisering, de-individualisering □ MASKERS, toenemende bewaking van allen door weinigen, onderdrukking van tegen-meningen, verdere automatisering en digitalisering = ontmenselijking, verdere afstomping = globalisering, verdere reglementatie en bureaucratische heerschappij. Het doel is - naast de financiële plundering “voor het welzijn van het volk” – verplichte vaccinaties (waarvoor je overigens moet betalen), daarna “chippen” voor controle van de gezondheid. Voor wie niet meedoet worden heropvoedingskampen gecreëerd (die er door de media al 20 jaar zijn) , voor de die hards volgen opnames in de psychiatrie.”

Toen hij in december 2020 in de huid van anti-nazi activist Hans Scholl (de Witte Roos) kroop door een citaat van Scholl (“Niets is een beschaafd volk onwaardiger dan zich zonder verzet te laten regeren door een onverantwoordelijke en zich aan duistere driften overgevende heerserskliek.”) op Facebook te plaatsen, was voor sommige culturele bureaucraten de maat vol. Het duurde niet lang of Sven Friedrich, de directeur van het Museum Villa Wahnfried in Bayreuth reageerde met een veroordelingsbrief, gericht aan de pianist met wie hij zei bevriend te zijn :
"Mijn twijfels namen echter in zoverre toe, dat je je steeds meer begon te wenden tot obscurantistische esoterie, de kring om je heen een steeds sektarischer karakter kreeg en tenslotte liet je je in verband met Wagners antisemitisme ook publiekelijk meeslepen tot hoogst bedenkelijke, zelfs grenspolitieke uitspraken, die al geschikt waren om twijfel te zaaien over je geestesgesteldheid.
Eigenlijk was je toen de Rubicon al overgestoken.
De hieronder geciteerde vergelijking is nu niet eens onsmakelijk, maar weerzinwekkend! Door de woorden van Hans Scholl tot de uwe te maken in de huidige context van de Coronapandemie, ontheiligt u niet alleen de nagedachtenis van een van de weinige tijdgenoten in de 20e eeuw op wie we trots kunnen zijn, maar misbruikt u hem ook als een vermeende getuige voor het intellectuele gespuis van de huidige tijd, waarmee u zo samenspant en zich zo op één lijn stelt. En door dat te doen, plaatst u onze regering op gelijke voet met het Nazi regime.
In een mengeling van droefheid en woede, trek ik hierbij ... het vertrouwelijke 'u' van u in en verklaar u persona non grata in het Huis van Wahnfried!"

Sven Friedrich maakte de beëindiging van de vriendschap en het huisverbod niet privé bekend, maar ook op Facebook voor algemene lezing. Hij bevestigde zijn distantiëring tegenover de Nordbayerischer Kurier met de verklaring dat hij, Friedrich, het hoofd moest bieden aan de "georganiseerde waanzin" - alsof Stefan Mickisch niet een geïsoleerd, mogelijk psychisch beschadigd en eenzaam persoon was geweest, maar het hoofd van een machtige organisatie.

Je moet geen genie zijn om te zien hoe onze regeringen met een vingerknip onze grondrechten hebben uitgehold en de politiestaat uitgeroepen op gezag van onverkozen virologen die niets meer doen dan de agenda uitvoeren van het WEF, de WHO en Big Pharma. Dat is wat Mickisch aanklaagt en ook de 1 miljoen landgenoten die Berlijn op de been bracht op 28 augustus.

Waar Friedrich zich op dood staart in zijn brief zijn de eeuwige twee taboe-onderwerpen: het nationaal-socialisme en de holocaust. Mickisch had zich voordien al tot doel gesteld Richard Wagner tot op zekere hoogte vrij te pleiten van de beschuldiging van antisemitisme. Voor hem was Wagners jodenkritiek geenszins racistisch maar cultureel bepaald. Sommige rouwberichten vonden het nodig om de pianist nog steeds te beschuldigen van het bagatelliseren van de Holocaust. Dat heeft hij echter nooit gedaan. Zover gaat het deugpronken van zichtbare actoren in het culturele veld binnen het heropvoedingsgesticht dat Duitsland heet, zeker als het over de eeuwige taboe’s gaat.

Deze BR-uitzending van 24 juni 2013 ligt waarschijnlijk aan de basis van de beëindiging van de samenwerking met de Festspiele als lector in 2014. Oordeelt u zelf of hier een Rubicon wordt overgestoken.

De interesse van de politiek voor het cultuurbedrijf is in deze kunstmatig opgefokte crisis nul komma zero. Niemand weet of en hoe snel het culturele leven zich hiervan zal herstellen. Christian Gerhaher vreest dat mensen gewend zouden kunnen raken aan thuisblijven uit angst voor besmetting, uit gemakzucht of geldgebrek. Hij is mede-initiatiefnemer van een initiatief van gerenommeerde vertolkers, waaronder Anne-Sophie Mutter, Kent Nagano, Sasha Waltz, Rolando Villazon die een klacht hebben voorbereid bij de Beierse administratieve rechtbank onder de noemer "Algemene beperkingen zijn wetenschappelijke onzin".

De mainstream wetenschap die onze lockdowns beheert staat bol van de onzin. Na alle beschuldigingen in de media en het stigma van gestoorde complotdenker, moet het Mickisch duidelijk zijn geweest dat hij zelfs na corona zijn oude leven met en voor een publiek nauwelijks zou kunnen hervinden. De desavouering uit Bayreuth moet zeker hard aangekomen zijn. Waarom moest Mickisch zo hard aangepakt worden? Er zijn andere gevallen bekend waarbij iemand zich openlijk identificeerde met de Witte Roos en de Holocaust bagatelliseerde, maar bij lange na niet zulke reacties opriep als bij Stefan Mickisch. Roger Hallam, bijvoorbeeld, oprichter van de klimaatsekte "Extinction Rebellion". Zijn vermeende gelijkenis met de Witte Roos en de vergelijking van klimaatverandering met de Holocaust maakte hij niet bekend aan een vrij klein publiek op Facebook, maar aan een vrij groot publiek in Der Spiegel.

Dit is een Bayreuth dat de waarheid niet verdraagt, een tempel van politieke correctheid, die zich moreel superieur tracht voor te doen ten aanzien van zijn Stichter, de vrijheid van meningsuiting naast zich neerlegt en duidelijk blijk geeft het na-oorlogse trauma nog steeds niet te hebben verwerkt. Zolang deze situatie niet ontmijnd wordt door de helende werking van de waarheid zal Wagners testament explosief materiaal blijven leveren. Kortom, dit is een Bayreuth dat ik niet langer kan of wens te verdedigen en ik ken een Vrijdenker die zich deze week ongetwijfeld weer eens in zijn graf heeft omgedraaid.